Schumannfest: Clara và các nữ nghệ sỹ

Người vợ của một nhà soạn nhạc, người mẹ của 8 đứa con, người nghệ sỹ piano, nhà cố vấn âm nhạc, nhà tổ chức các buổi hòa nhạc và nhà soạn nhạc: tất cả những điều đó hội tụ ở Clara Schumann. Bà là điểm nhấn của Schumannfest tại Bonn, cùng với những nhà soạn nhạc nữ và nghệ sỹ nữ khác.

“Dù tôi đã từng sáng tác từ lâu nhưng tôi không thể làm nổi điều đó nữa. Tôi chỉ có thể an ủi chính mình một sự thật: tôi là một phụ nữ và phụ nữ thì không sinh ra để viết nhạc”. Đây là những lời tự bạch của một người phụ nữ đã từng sáng tác nhiều tác phẩm âm nhạc, bao gồm một concerto cho piano ở tuổi 15 cùng nhiều tác phẩm cho piano, ca khúc nghệ thuật và âm nhạc thính phòng. Vào năm 1856, năm người chồng yêu dấu qua đời trong một viện điều dưỡng ở Bonn-Endenich, Clara Wieck-Schumann cũng đã có thêm hơn 20 tác phẩm khác. Sau đó bà không sáng tác thêm tác phẩm nào nữa nhưng trong suốt cuộc hôn nhân hạnh phúc, có nguồn tin cho rằng Robert Schumann đã ngăn cản bà sáng tác.

Clara trong năm kỷ niệm

Sinh ngày 13/9/1819 tại Leipzig, Clara Wieck-Schumann được vinh danh, tưởng nhớ trong khuôn khổ lễ hội âm nhạc kỷ niệm 200 năm ngày sinh với những buổi hòa nhạc và trưng bày kỷ vật… Người ta cũng thực hiện nhiều nghiên cứu quan trọng vào cuộc đời âm nhạc và các tác phẩm trong nhiều năm qua, vốn còn ẩn chứa trong đó nhiều thông tin cần được khám phá về hình tượng đầy thu hút trong lịch sử âm nhạc cổ điển này.

Là nghệ sỹ piano nữ nổi tiếng bậc nhất của thế kỷ 19, Clara Schumann có một tác động lớn lao vào đời sống âm nhạc, nhưng tại sao các tác phẩm do bà sáng tác vẫn còn ít được biết đến? “Bạn phải biết rằng bà ấy chỉ sáng tác khi con rất trẻ,” Markus Schuck, giám đốc Schumannfest tại Bonn, nói. “Không tác phẩm nào xuất hiện trong những năm cuối đời bà. Nhưng cũng phải nói rằng, các tác phẩm của bà đã đóng vai trò quan trọng với các nhà soạn nhạc nữ ngày nay”.

Các nhà soạn nhạc và nghệ sỹ trên tiêu điểm

Nghệ sỹ Latvia Aurelia Shimkus đã giành giải ECHO Klassik ở hạng mục Nghệ sỹ mới nổi. 

Schumannfest ở Bonn, đã khai mạc vào ngày 1/6 với một buổi độc tấu các ca khúc nghệ thuật và kết thúc vào ngày 16/6 với một thảo luận dành cho trẻ em, các nhà soạn nhạc nữ. Trung tâm vẫn là Clara Schumann, chủ đề của hai bộ phim tiểu sử và một vở nhạc kịch mang tên Clara, do các học viên trường THPT Clara Schumann tại Bonn biểu diễn. Đây là một vở kịch được tác giả Marlin de Haan sáng tác riêng cho Schumannfest. 

Dĩ nhiên, các buổi hòa nhạc cũng là tâm điểm của lễ hội này. “Chúng tôi thậm chí còn mời được một nghệ sỹ piano kiêm nhà soạn nhạc và một nhà soạn nhạc có một điểm tương đồng trong phát triển sự nghiệp như Clara ở tuổi của bà,” Markus Schuck giải thích. Mới 22 tuổi, nghệ sỹ Latvia Aurelia Shimkus đã giành giải ECHO Klassik ở hạng mục Nghệ sỹ mới nổi. Kịch mục biểu diễn của cô bao gồm những sáng tác của mình cũng như các tác phẩm của Bach, Schumann. Còn nhà soạn nhạc mà  Markus Schuck muốn nói đến là Sofia Gubaidulina, người viết nhiều tác phẩm giao hưởng, thính phòng và giọng hát với thiên hướng tôn giáo.

Tại một sự kiên mang tên “Ngôn từ và âm nhạc”, nghệ sỹ violin trẻ Liv Migdal và chị gái mình, nữ nghệ sỹ Nadia Migdal, sẽ chứng minh vấn đề tại sao những sáng tạo của các nhà soạn nhạc nữ lại hiếm khi xuất hiện tại các chương trình hòa nhạc. Cùng với nghệ sỹ piano và nhà thơ Daniel Gerzenberg, họ sẽ tập trung vào những ý tưởng và tác phẩm âm nhạc của cả nhà thơ và nhà soạn nhạc nữ.

Thu âm các buổi hòa nhạc

Nghệ sỹ piano Đức – Hy Lạp Danae Dörken sẽ trình diễn các tác phẩm của Robert và Clara Schumann

Bên cạnh màn trình diễn của Aurelia Shimkus,nghệ sỹ piano người Đức Katharina Treutler và nghệ sỹ piano Đức – Hy Lạp Danae Dörken sẽ trình diễn các tác phẩm của Robert và Clara Schumann. Cả đêm diễn độc tấu của Dörken và buổi trình diễn mở màn của ca sỹ thính phòng Arttu Kataja cùng người đệm đàn Paulina Tukiainen đều được hãng Deutsche Welle thu âm nhằm tạo điều kiện cho những ai muốn thưởng thức lại hoặc những ai không có điều kiện tham dự các buổi hòa nhạc này có thể nghe trong chương trình  Concert Hour phát sóng sau đó.

Người bảo trợ cho Schumannfest tại Bonn là tổng giám đốc DW Peter Limbourg. “Sự hỗ trợ của DW là sự thúc đẩy rất lớn với chúng tôi và từng giúp cho âm nhạc của Robert Schumann được nhiều người dân ở các quốc gia khác biết đến. Trong năm nay, điều tương tự đến với các sáng tác của Clara Schumann”, Markus Schuck nói. “Các nghệ sỹ khám phá Schumann và đến lượt DW góp phần trải rộng nó trong đời sống văn hóa toàn cầu”.

Cùng với một nhóm nhỏ những người thực hiện, Schuck đã tổ chức Schumannfest trên một lượng kinh phí hỗ trợ cơ bản bởi festival chỉ nhận được một hỗ trợ rất nhỏ. “Chúng tôi đang điều hành lễ hội dựa trên sự tối thiểu có thể của nguồn lực hiện có”, Schuck nói. “Việc duy trù một cấu trúc tổ chức festival sẽ đòi hỏi một lượng thành viên được trả lương dài hạn. Nhưng việc tri ân và tưởng nhớ những nhà soạn nhạc tài năng như Robert và Clara Schumann là động lực đầy ý nghĩ để chúng tôi tiếp tục thực hiện công việc”.

Thanh Phương dịch

Nguồn: https://www.dw.com/en/at-the-schumannfest-its-about-clara-and-other-women-in-music/a-49011536